در بازخوانی ممنوعیت واردات خودروهای لوکس باید گفت این تصمیم در سال ۱۳۹۱ و هم‌زمان با تشدید تحریم‌های نفتی کلید خورد؛ سیاستی که در ظاهر بر مبنای مدیریت منابع ارزی و کنترل واردات کالاهای لوکس بنا شد.
در عمل اما این ممنوعیت تنها سبب انفجار قیمت نسخه‌های موجود شد؛ به‌طوری که بهای یک دستگاه تویوتا لندکروزر مدل ۲۰۱۳ امروز در بازار ایران چهار تا پنج برابر قیمت جهانی آن است.
در دوره ممنوعیت، دولت صرفا سهمیه‌های بسیار محدودی برای جانبازان و قهرمانان ورزشی، نخبگان و افراد و گروه‌های خاص در نظر گرفت؛ سهمیه‌ای که در نهایت به‌دلیل نبود زیرساخت خدمات پس از فروش، در بازار آزاد معامله می‌شد و عملا سودی جز واسطه‌گری نداشت.با این حال اما طبق آیین‌نامه واردات ۱۴۰۴، سقف کلی واردات خودرو در سال جاری ۹۰ هزار دستگاه پیش‌بینی شده است که از این تعداد، بخش خودروهای لوکس به دو سرفصل تفکیک شده است؛ ۸ هزار دستگاه خودرو با حجم موتور ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سی‌سی، تعرفه ۱۸۰ درصد و سقف ارزی ۳۶۰ میلیون‌یورو و ۵ هزار دستگاه خودرو با حجم بالای ۳۰۰۰ سی‌سی، تعرفه ۱۹۰ درصد و سقف ارزی ۲۷۵ میلیون‌یورو. به این ترتیب تنها ۱۴ درصد از سهمیه واردات بیش از ۳۰ درصد از منابع ارزی مصوب به این دسته را به‌خود اختصاص داده است؛ واقعیتی که نشان می‌دهد شاید هدف کلیدی، جذب درآمد تعرفه‌ای قابل‌توجه از خودروهای گران‌قیمت باشد.
همان‌طور که عنوان شد آیین‌نامه مذکور با ابهامات زیادی روبه‌رو است.
گرچه متن آیین‌نامه اصطلاح «اشخاص حقیقی و حقوقی» را بدون قید محدودیت به‌کار برده، دو پیش‌شرط کلیدی دسترسی عمومی را عملا دشوار می‌کند: شرط خدمات پس از فروش و شبکه نمایندگی از یک سو و منشأ ارز صادراتی یا خارجی از سوی دیگر. درنتیجه برخلاف تصور ابتدایی، آزادسازی این نوع خودروها احتمالا انحصار واردات لوکس را برای چند شرکت محدود بازتولید خواهد کرد؛ همان ساختاری که پیش از سال ۱۳۹۲ نیز تجربه شد. اما ابهام دیگر این‌که دولت ترجیح می‌دهد خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی عمدتا نو وارد شوند. با این حال، اگر سقف قیمتی فوب که در آیین‌نامه قبلی ۲۰ هزار یورو بود همچنان پابرجا بماند، خودروهای صفرِ بالای ۲۵۰۰ سی‌سی عملا از دایره انتخاب خارج می‌شوند و واردکنندگان ناگزیر به‌سراغ گزینه‌های کارکرده خواهند رفت؛ موضوعی که هنوز از سوی هیات دولت شفاف نشده است. جالب این‌جاست که دولت در آیین‌نامه جدید، سقف قیمتی برای واردات تعیین نکرده است.
از سوی دیگر عنوان می‌شود انگیزه دولت از آزادسازی واردات خودروهای لوکس تنظیم بازار نیز هست. در حال حاضر قیمت لوکس‌های دست‌دوم از جمله قیمت لندکروزر ۲۰۱۳ یا پورشه پانامرا ۲۰۱۲ در بازار ایران به شکل غیرمنطقی رشد کرده است. ورود رسمی مدل‌های جدید می‌تواند تا حدی حباب قیمتی را تخلیه کند. رقابت با چینی‌های شبه‌لوکس نیز می‌تواند دلیل دیگری در این زمینه باشد.
اما پرسش این است که حالا بعد از ۱۳ سال ممنوعیت واردات خودروهای با حجم موتور بالای ۲۵۰۰ سی‌سی، چه تغییری رخ داده که سیاستگزاران راه ورود این دست از خودروها به کشور را باز کرده‌اند؟
در این مورد یکی از کارشناسان و مسئولان حوزه خودرو اعلام کرده است: «دو دلیل مهم برای آزادسازی واردات این دست از خودروها در میان بوده است. یکی از این موارد، تنوع‌بخشی به بازار خودرو کشور است.»
این کارشناس اعتقاد دارد سیاستگزاران از این طریق، گشایشی را در بازار ایجاد می‌کنند تا افرادی که استطاعت مالی لازم را دارند، بتوانند از خودروهایی با کیفیت بالا برخوردار شوند.
این کارشناس همچنین اعلام کرد: «تعرفه واردات خودروهایی با حجم موتور کمتر از ۲۵۰۰ سی‌سی در آیین‌نامه اجرایی واردات خودرو سال جاری با کاهش قابل توجهی همراه شده است.
از طرف دیگر خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی شدیدا رشد تعرفه را تجربه می‌کنند. بنابراین دولت می‌تواند با واردات خودروهایی که حجم موتور آن‌ها بالای این مرز است، کاهش درآمدی را که از محل افت تعرفه خودروهای پایین ۲۵۰۰ سی‌سی با آن مواجه می‌شود، جبران کند.»
نوسان قیمت محسوس در بازار خودرو
خودروهای داخلی در روز گذشته افت بهای یک تا ۱۵ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که شاهین اتومات پلاس (۱۴۰۴) با ۱۵ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۲۸۷ میلیون‌تومان، پژو ۲۰۷ اتومات (۸۵ گانه) (۱۴۰۳) با ۱۳ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۶۰ میلیون‌تومان، شاهین (بدون سانروف) (۱۴۰۴) با ۱۱ میلیون‌تومان کاهش ۸۹۴ میلیون‌تومان، ری‌را (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۶۵۰ میلیون‌تومان و تارا اتومات V۴ (۱۴۰۴) با ۸ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۱۸۸ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.
همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد رشد بهای ۱۰ تا ۴۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که اکستریم VX (۲۰۲۳) با ۴۰ میلیون‌تومان افزایش ۴ میلیاردتومان، لاماری ایما (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیون‌تومان افزایش ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون‌تومان، فونیکس آریزو ۶ پرو (۱۴۰۳) با ۳۰ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۹۴۰ میلیون‌تومان، فونیکس تیگو ۸ پرومکس اکسلنت (۱۴۰۳) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش ۳ میلیارد و ۷۲۰ میلیون‌تومان و هایما S۵ (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۷۷۰ میلیون‌تومان خرید و فروش شدند.
از طرفی در میان خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش تویوتا لوین هیبرید (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۳ میلیارد و ۵۰ میلیون‌تومان، فیات ۵۰۰ (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون‌تومان و ونوسیا D۶۰ پلاس (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۲ میلیارد و ۱۵۰ میلیون‌تومان رسید.
